Dennentoppen - Gedroogd en gesneden
- Nederlandse naam: Grove Den, Pijnboom
- Botanische naam: Pinus sylvestris, Pini turiones
- Herkomst: Hongarije
- Deel van de plant: Bloeiende toppen (Pini fructus)
Let op! Dennenproducten zijn relatief veilig. Voor de etherische olie geldt niet inwendig gebruiken en uitwendig niet bij allergische huidaandoeningen. Niet gebruiken bij zwangerschap en bij prostaatkanker of een verleden van prostaatkanker.
Er zijn geen interacties bekend van Den met reguliere medicijnen of andere kruiden. Kan in hoge concentraties mogelijk overgevoeligheid veroorzaken.
Grove Den – Pinus sylvestris
De Grove Den (Pinus sylvestris) is een soort uit de dennenfamilie (Pinaceae). De Grove Den wordt ook wel 'Pijnboom' genoemd.
Pinus sylvestris betekent ‘bosbewonende pijnboom’. Pijnboom of Pijn is de oude naam voor de Grove Den. Den stamt van het Germaanse woord 'tanna', dat oorspronkelijk ‘heilige boom’ betekende. De aanduiding ‘grove’ slaat op de grove structuur van de oranjerode schors. De naalden zijn geurig en zuiveren de lucht, de bladknoppen zijn rijk aan werkzame stoffen; ze worden geplukt in april. De knoppen kunnen worden gedroogd in een oven bij 30-40 graden Celsius.
De knoppen kunnen op verschillende manieren gebruikt worden, als infuus, als maceraat op wijn of bier, als afkooksel, als inhalatie, eventueel door stomen, als gorgeldrank, in baden samen met de bast van de Schietwilg en de Eik en de bladeren van de Okkernoot.
De naam Pinus komt mogelijk van het Griekse 'pinos' (wilde den) of van het Keltische 'pin' of 'pen' (berg of rots), omdat deze bomen vaak op rotsachtige plaatsen groeien. Maar volgens anderen is Pinus afgeleid van het Griekse 'phoinos' (rood of bruinrood) vanwege de kleur van de schors. Met de wetenschappelijke naam Pinus werd door de Romeinen een bepaalde dennensoort aangeduid.
De knoppen kunnen op verschillende manieren gebruikt worden, als infuus, als maceraat op wijn of bier, als afkooksel, als inhalatie, eventueel door stomen, als gorgeldrank, in baden samen met de bast van de Schietwilg en de Eik en de bladeren van de Okkernoot.
De Grove Den is over bijna geheel Europa verspreid. Van Spanje tot Griekenland, in het noorden tot voorbij de poolcirkel en in het oosten tot Siberië.
De Grove Den groeit goed op droge voedselarme gronden. In Nederland met name op droge zandgronden. Een derde van het Nederlandse bos bestaat uit de Grove Den. Dat komt neer op ongeveer 1000 km2.
Als jonge boom is de vorm meer als een piramide, later krijgt de boom een vlakke kroon. De vorm kan erg variëren al naar gelang de groeiomstandigheden. In zeer koude streken krijgen ze een minivorm of de vorm van de boom wordt beïnvloedt door de wind. Ze hebben korte en lange loten. De bladeren van de lange loten zijn vliezige schubben met in hun oksels de korte loten die bundels van twee tot vijf blauwgroene naalden dragen.
De mannelijke en vrouwelijke bloeiwijze zitten aan één boom. De mannelijke bloemen zijn rood of geel, met een cilindrische vorm, de vrouwelijke bloemen zijn geschubd en houtig. Na de bestuiving sluiten de vrouwelijke kegelschubben zich. De kegels vallen niet uiteen en in de kegels ontwikkelt zich in twee tot drie jaar het zaad. De pijnboompitjes.
De verschillende delen van de Grove Den bevatten de volgende bestanddelen: etherische olie (inclusief alfapineen, betapineen, delta-limoneen en andere bestanddelen), hars, bitterstoffen, terpenen, vitamine C, flavonglycosiden.
Historie
Pijnbomen werden, net als veel andere boomsoorten in de oudheid vereerd, door onder meer de oude Egyptenaren, de Assyriërs, de Grieken, Romeinen en Germanen.
De Den is een boom van verlichting. Dit is ook de betekenis van de rune Ken, de dennenbrander van kennis. De hars is een doordringende wierook en wordt gebruikt tijdens magie die wordt beoefend om informatie te verkrijgen. De boom is opgedragen aan de god van het vuur, Lodge.
De Pijnboom was ook gewijd aan tal van Griekse en Romeinse Goden (onder andere aan Aesculapius, Artemis/Diana, Cybele/Agdistis, Dionysos/Bacchus, Demeter/Ceres, Pan/Sylvanus, Poseidon/Neptunes enz). De Griekse tempel van Poseidon werd overschaduwd door Pijnbomen omdat deze gebruikt werden in de scheepsbouw. Dieren die geofferd werden aan de Bosgod Pan, werden eerst getooid met een krans van Pijnboomtakken.
Bij de stad Efeze, één van de belangrijkste Ionische steden in Klein-Azië, was er ooit een hol beplant met Pijnbomen. Men bracht er vrouwen naar toe aan wiens maagdelijkheid getwijfeld werd. Als ze nog ‘zuiver’ waren, hoorde men in het bos een lieflijke stem en de deuren van het hol gingen vanzelf weer dicht. Waren de vrouwen echter geen maagd meer, dan klonk er droevige muziek en bleven de deuren openstaan.
Pijnbomen werden ook door de Germanen als heilig gezien, zoals blijkt uit een tekst over een episode uit het leven van de Heilige Martinus van Tours (ca. 326-397). Hij zou bijna zijn gedood door een vallende Heilige Den bij de Diana-tempel in een bos nabij Tours. Sindsdien hebben de heidenen die daar leefden zich bekeerd gaat het verhaal.
De Grove Den was in de Oudheid ook al bekend als leverancier van hars die leek op wierook, en daarom werd verkocht als nepwierook. De Grove Den levert ook houtteer. De jonge scheuten van de Grove Den werden vroeger bij het bierbrouwen gebruikt. Dennenappels waren ook goede weervoorspellers, bij zonnig weer gaan ze open, bij regen sluiten ze zich. Veel Dennensoorten leveren goed hout (grenen), vooral in de vroegere scheepsbouw waren deze bomen zeer belangrijk.
Terpentine wordt gedestilleerd uit de hars en het hout van de Grove Den.
Geneeskrachtige werking
Fysiek is den slijmoplossend en wordt gebruikt in veel hoestsiropen en -drankjes om deze reden. Den is ook antibacterieel, analgetisch (pijnstillend), diuretisch (urine-afdrijvend) en antiseptisch (ontsmettend). Emotioneel is den opbeurend en energiek. Mentaal helpt het met de concentratie.
